racisme

Binnen het systeem van de Surinaamse gezondheidzorg is er naar mijn inschatting nog geen plek voor een elektronisch patiëntendossier. Althans niet in het MMC in Nickerie. De spoedeisende hulp heeft wel een soort van elektronische statusvoering wat met name makkelijk is voor de overdracht elke ochtend, maar de brief naar de huisarts wordt gewoon geschreven. Op de OK typen we ons OK verslag gewoon in Word , en printen het vervolgens uit voor een exemplaar in de status. Ik sla het ook ergens op in een map ‘KNO OK verslagen 2022’, een methode waar een gemiddelde privacy officer in Nederland een beroerte van zou krijgen. Mocht een status met een geprint OK verslag zoek raken dan kan mijn opvolger het in ieder geval nog terugvinden is mijn redenering. Hier kan dat nog.

Een papierloze statusvoering op de poli is uiteraard ook nog ver te zoeken. We schrijven op polikaarten. Op de voorpagina wordt door de administratie handgeschreven naast de naam, adres, geboortedatum en verzekeringsgegevens van de patiënt ook de godsdienst en het ras vermeld. In Nederland zouden naast een privacy officer nog meerdere instantie hard aan de bel trekken over de notatie van met name de laatste twee gegevens. Vrijheid van godsdienst is een groot goed, maar gaat dat niet te ver om op een poli kaart te vermelden en het noteren van een ras riekt helemaal naar foute gedachtes en bedoelingen. Ik vraag het aan mijn poliassistente, een goedlachse hindoestaanse verpleegkundige, iets te zwaar voor haar lengte maar ongelofelijk toegewijd. Ze zorgt voor de patiënten, ik heb het idee dat ze ook iedereen kent en zorgt voor de dokter door te assisteren, patiënten binnen te roepen en op tijd van zijn kopje koffie te voorzien. (Het is net of ik in delft zit, wat dat betreft). Maar bovenal kan ik haar dingen vragen waar ze heel genuanceerd en overdacht antwoord op kan geven, waarbij de zin steevast begint met: ” Dooooooook “. De godsdienstnotatie heeft een praktische reden. Er zijn in Suriname nog wel wat Jehova getuige die geen bloedproducten toegediend willen krijgen. Staat dat op de kaart dan hoeven er geen lastige vragen gesteld te worden en voorkomt het al veel gezeur. Tevens kan er rekening gehouden worden met bepaalde dieetregels. Wat de rassen betreft heeft zij een goed politiek antwoord: “Doooook, wij zijn een multiculturele samenleving” en dat is natuurlijk zo. De bevolking van Suriname bestaat uit een mengsel van van verschillende etnische groepen zoals Creolen, Hindoestanen, Javanen en Chinezen en zo wordt het ook op de polikaart genoteerd. Ik zie het in Nederland nog niet echt gebeuren als wij in onze status zetten, Nederlander, Marokkaan, Turk, Antiliaan, Chinees, terwijl we ook een multiculturele samenleving zijn. Voor je het weet word je geassocieerd met racisme.

Er komt op de poli een patiëntje van 9 jaar van het creoolse ras. Een prachtig kind, schitterend haar en twee grote donkerbruine sprekende ogen. Een plaatje. Gevaarlijk om te zeggen, kan verkeerd geïnterpreteerd worden, maar het is uit een goed hart en oprecht gemeend.  Ze heeft vaak amandelontsteking en na het onderzoek leg ik de moeder uit dat het meisje zeker goed zal opknappen door de amandelen te verwijderen. Het meisje kijkt mij met haar sprekende ogen gelaten aan en ik vraag haar terwijl ik de moeder de tijd geef om het voorstel van een operatie even te laten bezinken, in welke klas ze zit en of ze juf of een meester heeft op school. Ze geeft wat timide maar beleefd antwoord en dan vraag ik of ze het leuk vindt op school. Ze schut …. nee. Er rollen kleine traantjes over haar wangetjes. Oh jee , wat heb ik verkeerd gedaan? Ik kijk de moeder aan en die start eerst wat terughoudend maar vervolgens voluit haar relaas. Het meisje wordt gepest op school en haar broertje ook. Ze zitten als creoolse kinderen op een hoofdzakelijk hindoestaanse school. En dat zou best wel eens de oorzaak kunnen zijn van de ellende die de moeder beschrijft. Hoor-wederhoor is altijd een goed principe, maar mijn assistente bevestigt dat rassenverschil kan leiden tot dit soort praktijken, en neemt daarin geen blad voor haar mond aangaande haar hindoestaanse medemensen. De traantjes zijn opgedroogd maar de ogen zeggen alles. Ik probeer het gesprek een andere wending te geven door met moeder de operatie nogmaals te bespreken; er zijn twee opties. Er nog even over nadenken en over 4-6 weken terug te komen bij mijn opvolger (het komt immers misschien wel rauw op haar dak) of ik kan haar dochter opereren maar dat is dan wel morgen, mijn laatste OK dag. Ze hoeft er niet lang over na te denken; morgen staat ze als eerste op het programma.